مخترع تخته نرد (اردشیر بابکان)

لژیون های جنگجوی رومی، (تابولا) یا تخته نرد را، از کشورهای فتح شده مشرق زمین با خود به اروپا آوردند. هر چند در آن دوران بازی تخته نرد در کشورهای فتح شده رواج چندانی نداشت، اما چنین به نظر می رسد که جنگجویان صلیبی بودند که تخته نرد و طرز بازی آن را به همراه خود به اروپا آوردند.

آنچه مسلم است سال ها قبل از جنگ های صلیبی نوعی بازی در کشورهای خاورمیانه رواج داشته است که ریشه و اصل این بازی احتمال دارد از سومریان یا هندیان و یا مصریان بوده باشد و یا از هر  سه کشور مذکور. اما بازی ای که صلیبی ها در نبرد با اعراب فاتح شمال آفریقا و اسپانیا دیدند و بلافاصله آموختند((نرد)) یا ((نرد-شیر)) نامیده میشد. عرب ها این بازی را از ایرانیان آموخته بودند. ظاهرا این نام مشتق از نام ((اردشیر بابکان)) پادشاه ایران از سلسله ساسانی بود که اولین مخترع تخته نرد بوده است.

این نوع بازی فقط دو تاس دارد،هر طرف تخته 12 خانه دارد که سمبل 12 ماه خورشیدی یعنی سال رسمی ایرانیان است. مجموع مهره ها 30 عدد است که مطابق روزهای ماه قمری است. 15 عدد سیاه رنگ نیز سمبل 15 روز و شب تاریک ماه است و 15 عدد از آنها سفید رنگ است که سمبل 15 روز و شب ماهتابی میباشد.

ایرانیان برای هفت خانه در تخته نرد نامی خاص وضع کرده بودند که این نام ها در زبان فرانسوی چنین خوانده می شوند:

1-Quantite (قدر و اندازه)
2-Croissance (زیاده)
3-Etoile-Voile-Rideau (ستاره-ستَاره-پرده)
4-Milliers (هزاران)
5-Maitre de la maison (خانه گیر)
6-Grand (بزرگ)
7-Jeo-dessin-plan (منصوبه)

به نظر می رسد که نویسنده انگلیسی یا مترجم فرانسوی،معنی و تلفظ صحیح نامها را در زبان فارسی نمی دانسته و برای بعضی از آنها چند لغت ذکر کرده است.اما توضیح نداده که هر یک از این نامها مربوط به کدام خانه است.

محمد علی جمال زاده در مقاله کوتاهی با عنوان ((بازی نرد قبل از سامانیان)) که در صفحات 172 و 173 کتاب ((هزار بیشه)) به چاپ رسیده است می نویسد،بازی نرد در زمان پادشاهی ((اردشیر دوم)) نهمین پادشاه هخامنشی که در سال 405 قبل از میلاد به تخت نشسته،ابداع شده است.